Διαδικασία της Μπολόνια

Δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης

Η Διαδικασία της Μπολόνια είναι η διαδικασία που προνοεί τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης. Η Διαδικασία άρχισε στις 19 Ιουνίου 1999, όταν 29 ευρωπαίοι Υπουργοί υπεύθυνοι για την ανώτερη εκπαίδευση υπέγραψαν τη Διακήρυξη της Μπολόνια. Σύμφωνα με αυτήν, οι Ευρωπαίοι υπουργοί ανέλαβαν να δημιουργήσουν ένα Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτερης Εκπαίδευσης ο οποίος θα ολοκληρώνοταν μέχρι το 2010.

Οι κύριοι στόχοι της Διακήρυξης της Μπολόνια είναι η αύξηση της κινητικότητας και της απασχολησιμότητας των ευρωπαίων αποφοίτων ανώτερης εκπαίδευσης διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ανώτερης Εκπαίδευσης σε παγκόσμια κλίμακα.

Με απόλυτο σεβασμό στον πλούτο της ευρωπαϊκής πολιτισμικής διαφορετικότητας και επομένως της διαφορετικότητας των συστημάτων της Ευρωπαϊκής Ανώτερης Εκπαίδευσης, η Διακήρυξη της Μπολόνια επιχειρεί να εκφράσει την ευρωπαϊκή ανώτερη εκπαίδευση γύρω από 2 κύριους κύκλους. Η εργοδότηση των αποφοίτων θα πρέπει να έχει ήδη διασφαλιστεί μετά τον πρώτο κύκλο.

Η κινητικότητα των αποφοίτων μέσα στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτερης Εκπαίδευσης θα είναι δυνατή μόνο αν διασφαλιστεί η αναγνώριση των πτυχίων. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της διαφάνειας των εκπαιδευτικών συστημάτων και της ανάπτυξης εμπιστοσύνης μεταξύ των εκπαιδευτικών συστημάτων, τα οποία με τη σειρά τους θα βασιστούν στη διασφάλιση της ποιότητας των προγραμμάτων και ιδρυμάτων.

Η έκδοση του Κοινού Ευρωπαϊκού Παραρτήματος Διπλώματος σε όλους τους απόφοιτους και η χρήση ενός συστήματος πιστωτικών μονάδων (ECTS ή άλλο συμβατό) αποτελούν τα κύρια μέσα για τη διαφάνεια. Ενώ το Ευρωπαϊκό Σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε μόνο για μεταφορά πιστωτικών μονάδων μετά από παρακολούθηση (για κάποιο χρονικό διάστημα) προγράμματος σε δεύτερο ίδρυμα, τώρα αποτελεί και σύστημα συσσώρευσης πιστωτικών μονάδων. Παράλληλα με τη συσσώρευση σε κανονικά προγράμματα ανώτερης εκπαίδευσης, ένα τέτοιο σύστημα θα παρέχει την ευκαιρία για συσσώρευση πιστωτικών μονάδων μέσα από άτυπη και μη οργανωμένη εκπαίδευση. Συνεπώς, εμπίπτει κάτω από την ομπρέλα της Δια Βίου Μάθηση.

Η Διακήρυξη της Μπολόνια στοχεύει στην αύξηση της κινητικότητας φοιτητών και προσωπικού μέσα στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτερης Εκπαίδευσης. Η επίτευξη αυτού του στόχου απαιτεί τον προσδιορισμό και τη λύση ενός αριθμού κοινωνικών θεμάτων.

Η πρόσθεση μιας ευρωπαϊκής διάστασης στα προγράμματα αποτελεί ακόμα ένα μέσο για την επίτευξη των στόχων της Μπολόνια. Η δημιουργία κοινών προγραμμάτων και η συνεργασία με ιδρύματα διαφορετικών χωρών υποβοηθά στην επίτευξη μερικών από τους στόχους της Διακήρυξης της Μπολόνια.

Οι Υπουργοί αποφάσισαν αρχικά να συναντώνται κάθε δύο χρόνια(πλέον είναι κάθε τρία χρόνια) για να:
  • Επιβεβαιώνουν τους στόχους
  • Αναλύουν τα αποτελέσματα
  • Καθορίζουν οδηγίες για την επόμενη περίοδο
Η πρώτη υπουργική συνάντηση μετά την Μπολόνια, πραγματοποιήθηκε στην Πράγα στις 17 Μαΐου 2001, η τρίτη στο Βερολίνο στις 19 Σεπτεμβρίου 2003 και η τέταρτη στο Μπέργκεν στις 19-20 Μαΐου 2005. Η πέμπτη πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο στις 18 Μαΐου 2007, η έκτη στο Λουβέν του Βελγίου στις 28-29 Απριλίου 2009, η έβδομη στις 11-12 Μαρτίου 2010 σε Βουδαπέστη και Βιέννη και η όγδοη στις 26-27 Απριλίου 2012 στο Βουκουρέστι. Η ένατη τακτική σύνοδος έγινε στο Ερεβάν της Αρμενίας στις 14-15 Μαΐου 2015 και η δέκατη στο Παρίσι στις 24-25 Μαΐου 2018. Η τρέχουσα δεκαετία έχει πλέον σαν στόχο την εδραίωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης.

Η Διακήρυξη της Μπολόνια

Στις 19 Ιουνίου 1999, ένα χρόνο μετά τη Διακήρυξη της Σορβόνης, οι Υπουργοί υπεύθυνοι για την ανώτερη εκπαίδευση υπέγραψαν τη Συνθήκη της Μπολόνια κατά την οποία, σε μια βάση κοινών σημαντικών στόχων, συμφώνησαν την ανάπτυξη ενός ενιαίου και συνεκτικού Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης μέχρι το 2010. Οι έξι κύριοι στόχοι που προσδιορίστηκαν κατά την Διακήρυξη της Μπολόνια:
  • Ένα σύστημα το οποίο θα καθιστά τα πτυχία, ευανάγνωστα και συγκρίσιμα και που επίσης θα περιλαμβάνει την εφαρμογή του Παραρτήματος Διπλώματος.
  • Ένα πρώτο κύκλο σχετικό με την αγορά εργασίας.
  • Ένα δεύτερο κύκλο που να προαπαιτεί την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου.
  • Ένα σύστημα Μεταφοράς και Συσσώρευσης Πιστωτικών Μονάδων.
  • Την κινητικότητα φοιτητών, εκπαιδευτικών και ερευνητών.
  • Συνεργασία στη διασφάλιση ποιότητας στην ευρωπαική διάσταση της ανώτερης εκπαίδευσης.
ΘέμαΑρχείο
Η Διακήρυξη της Μπολόνια

Το Communiqué της Πράγας

Στις 19 Μαΐου 2001, οι Υπουργοί συναντήθηκαν στην Πράγα για να αναθεωρήσουν την πρόοδο που επετεύχθηκε και για να καθορίσουν κατευθυντήριες γραμμές και προτεραιότητες για τα επόμενα στάδια της Διαδικασίας. Τριάντα δύο υπογράφοντες εκπροσωπήθηκαν. Οι Υπουργοί επιβεβαίωσαν τη δέσμευση τους στο στόχο της δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης μέχρι το 2010. Η επιλογή της Πράγας ως μέρος για τη συνάντηση ήταν συμβόλιζε την επιθυμία για εμπλοκή ολόκληρης της Ευρώπης στη Διαδικασία.

ΘέμαΑρχείο
Το Communiqué της Πράγας

Το Communiqué του Βερολίνου

Στις 19 Σεπτεμβρίου 2003, οι Υπουργοί υπεύθυνοι για την ανώτερη εκπαίδευση σε 33 Ευρωπαϊκές χώρες συναντήθηκαν στο Βερολίνο. Με πρόθεση την επιτάχυνση της διαδικασίας υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης, συμφώνησαν σε μια σειρά από αρχές και προτεραιότητες και αποφάσισαν το πρόγραμμα δραστηριοτήτων για την περίοδο μέχρι το επόμενο Υπουργικό Συνέδριο στο Μπέργκεν.

ΘέμαΑρχείο
Το Communique του Βερολίνου

Το Communiqué του Μπέργκεν

Οι Υπουργοί υπεύθυνοι για την ανώτερη εκπαίδευση από 45 Ευρωπαϊκές χώρες συναντήθηκαν στο Μπέργκεν στις 19-20 Μαίου 2005. Οι Υπουργοί αξιολόγησαν την πρόοδο για τη Διαδικασία της Μπολόνια και καθόρισαν τις οδηγίες για περαιτέρω ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης.

ΘέμαΑρχείο
Το Communique του Μπέργκεν

Το Communiqué του Λονδίνου

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης στο Λονδίνο οι Υπουργοί υπεύθυνοι για την ανώτερη εκπαίδευση των συμμετεχόντων χωρών αξιολόγησαν την πρόοδο που έγινε στο διάστημα που μεσολάβησε από το Μπέργκεν το 2005. Οι Υπουργοί με ικανοποίηση .. διαπίστωσαν την ανάπτυξη που επιτεύχθηκε τα τελευταία δύο χρόνια, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την πραγμάτωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης. Επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για στην βελτίωση της συμβατότητας των ευρωπαϊκών συστημάτων ανώτερης εκπαίδευσης και υπογράμμισαν τη σημασία ισχυρών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων τα οποία θα χαρακτηρίζει η διαφορετικότητα, θα είναι επαρκώς χρηματοδοτούμενα, θα είναι αυτόνομα και υπεύθυνα. Τέθηκαν επίσης οι προτεραιότητες για το 2009 στις ακόλουθες περιοχές δράσης: κινητικότητα, κοινωνική διάσταση, συλλογή δεδομένων, απασχολησιμότητα και Ευρωπαϊκός Χώρος Ανώτερης Εκπαίδευσης σε παγκόσμιο επίπεδο.

ΘέμαΑρχείο
Το Communiqué του Λονδίνου

Το Communique του Λουβέν

Στις 28-29 Απριλίου 2009 οι Υπουργοί υπεύθυνοι για την ανώτερη εκπαίδευση από 46 χώρες συναντήθηκαν στο Leuven/Louvain-la-Neuve του Βελγίου, για να αξιολογήσουν την πρόοδο που είχε σημειωθεί όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της Διαδικασίας της Μπολόνια και να καθορίσουν τις προτεραιότητες για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΕΗΕΑ) για την επόμενη δεκαετία.

Κατά την τελευταία δεκαετία έχει δημιουργηθεί ο Ευρωπαϊκός Χώρος Ανώτερης Εκπαίδευσης ο οποίος χαρακτηρίζεται από τη συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, ιδρυμάτων ανώτερης εκπαίδευσης , φοιτητών, προσωπικού, εργοδοτών, και άλλων κοινωνικών εταίρων. Οι στόχοι, οι οποίοι είχαν τεθεί στη Διακήρυξη της Μπολόνια και οι πολιτικές που είχαν αναπτυχθεί κατά τα επόμενα χρόνια, συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να βρίσκονται σε ισχύ. Κρίνεται αναγκαία η δέσμευση για επίτευξή των πιο πάνω στόχων, και για την περίοδο πέραν του 2010, λόγω του ότι δεν έχει επιτευχθεί η πλήρης εφαρμογή τους σε Ευρωπαϊκό, εθνικό και ιδρυματικό επίπεδο.

ΘέμαΑρχείο
Το Communique του Λουβέν
Statement by the Bologna Policy Forum 2009

Διακήρυξη Βουδαπέστης - Βιέννης

Στις 11-12 Μαρτίου 2010 οι Υπουργοί υπεύθυνοι για την ανώτερη εκπαίδευση συναντήθηκαν στη Βουδαπέστη και στη Βιέννη για την επετειακή σύνοδο των δέκα χρόνων από τη Διακήρυξη της Μπολόνια. Στη σύνοδο αυτή, οι Υπουργοί αναθεώρησαν την πρόοδο που επιτεύχθηκε στον τομέα της ανώτερης εκπαίδευσης και εξέφρασαν την προσήλωσή τους στους στόχους και σκοπούς της Διακήρυξης της Μπολόνια.

ΘέμαΑρχείο
Budapest - Vienna Declaration on the European Higher Education Area
The Bologna Process Independent Assessment

Το Communique του Βουκουρεστίου

Στην Υπουργική Σύνοδο των χωρών που συμμετέχουν στη Διαδικασία της Μπολόνια που πραγματοποιήθηκε στις 26 και 27 Απριλίου 2012 στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας, οι υπουργοί των 47 χωρών προεβήκαν σε απολογισμό της προόδου υλοποίησης της Διαδικασίας της Μπολόνια και συνάμα σε καθορισμό των βασικών θεμάτων πολιτικής της Διαδικασίας. Επιπλέον, οι Υπουργοί ενέκριναν το Υπουργικό Ανακοινωθέν του Βουκουρεστίου (Bucharest Ministerial Communique) και δεσμεύτηκαν για την προώθηση των στόχων της Διαδικασίας της Μπολόνια μέχρι το 2020. Η επόμενη τακτική σύνοδος θα γίνει στο Ερεβάν της Αρμενία το 2015.

ΘέμαΑρχείο
Bucharest Communique 2012
2012 EHEA Mobility Strategy

Το Communique του Ερεβάν

Στις 14-15 Μαΐου 2018 οι Υπουργοί υπεύθυνοι για την Ανώτερη Εκπαίδευση συναντήθηκαν στο Ερεβάν της Αρμενίας. Η Διάσκεψη αναζήτησε τις καλύτερες πρακτικές ενδυνάμωσης της Διαδικασίας της Μπολόνια στο κοντινό μέλλον, αλλά και πέραν από το 2020, και συνάμα προσπάθησε να ενδυναμώσει τον διάλογο τόσο μέσα όσο και έξω από τον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτερης Εκπαίδευσης. Η επόμενη τακτική σύνοδος θα γίνει στο Παρίσι στις 24-25 Μαΐου 2018.

ΘέμαΑρχείο
Yerevan Communique 2015
Yerevan Fourth Bologna Policy Forum Statement 2015

Το Communique του Παρισιού

Στις 24-25 Μαΐου 2018 οι Υπουργοί Υπεύθυνοι για την Ανώτερη Εκπαίδευση συναντήθηκαν στο Παρίσι. Η Διάσκεψη ήταν συνάμα επετειακή για τον εορτασμό των 20 χρόνων από την υπογραφή της Διακήρυξης της Σορβόννης. Πέραν αυτού, οι Υπουργοί διατύπωσαν ισχυρές και φιλόδοξες δεσμεύσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης. Η επόμενη τακτική σύνοδος θα γίνει στην Ιταλία το 2020.

ΘέμαΑρχείο
Paris Communique 2018
Paris Fifth Bologna Policy Forum Statement 2018
Paris Framework of Qualifications for the European Higher Education Area 2018
Paris Draft Strategic Action Plan on Implementation of the Major Objectives of the Education System Development 2018
Paris Support for the Implementation of Key Bologna Commitments 2018
Paris Diploma Supplement Template 2018

Εθνική Έκθεση Προόδου

Οι χώρες οι οποίες έχουν προσυπογράψει τη Διαδικασία της Μπολόνια υποβάλλουν κάθε δύο ή τρία χρόνια εθνική έκθεση προόδου όσον αφορά την ευθυγράμμιση τους με τους στόχους της Διαδικασίας. Παρατίθενται οι Eθνικές Eκθέσεις της Κύπρου για το 2007, 2009 και 2012:


ΘέμαΑρχείο
Εθνική Έκθεση Προόδου 2015
Εθνική Έκθεση Προόδου 2012
Εθνική Έκθεση Προόδου 2009
Eθνική Έκθεση Προόδου 2007

Χρήσιμες Συνδέσεις

ΘέμαΑρχείο
Bologna Process
European Higher Education Area and Bologna Process
The European Higher Education Area in 2015: Bologna Process Implementation Report
The European Higher Education Area in 2012: Bologna Process Implementation Report